Hoàng Thị Minh Hồng còn nhớ rất rõ, đó là ngày 19/9, là một “mốc lịch sử”, đánh dấu sự kinh doanh thành công của cô sau hai năm lao đao vì Covid-19.
Trước khi “sinh tử” với cây ngô đồng ở xã Guiyetang, huyện Hulong, Hong từng sở hữu một cửa hàng thực phẩm sạch ở thành phố Langshan và điều hành một công ty du lịch từ năm 2019.
Mặc dù đang hoạt động tốt nhưng khi đại dịch ập đến, công ty của cô là một trong hàng chục nghìn công ty phải rời bỏ thị trường.
Cô gái 28 tuổi xoay người lăn lộn, tìm cách sống sót. Khi trò chuyện với một tập đoàn xuất khẩu nông sản nổi tiếng trong lĩnh vực thực phẩm sạch, Hồng nhận được lời đề nghị sản xuất và cung cấp mì, trong đó có mì bắp xuất khẩu sang các nước châu Âu. Nhu cầu tích trữ đồ khô trong bối cảnh có dịch khiến thị trường xuất khẩu bún, phở khởi sắc.
Ngô là thức ăn của người Hu Longnong, đồng thời cũng là thức ăn đưa ba chị em Hồng đến với giảng đường đại học. Trong miền ký ức khó nhọc nhưng êm đềm nhất, luôn có bóng dáng của hủ tiếu, bánh đa, bánh gối hay bắp rang bơ.
“Nghe đến từ bột ngô, tôi cảm thấy một tiếng gọi xưa vọng lại trong lòng. Tôi từng mơ ước được làm ra sản phẩm có tên là ‘barcode’ ở quê nhà, không biết đây có phải là cơ hội của mình không”, chị Hồng tâm sự.
Ở châu Âu, mì ống làm từ ngô trồng tự nhiên là một sản phẩm chất lượng cao, một phần vì ngô không chứa gluten – một chất cần được tránh nhiều nhất có thể đối với những người ăn uống lành mạnh. Minh Hồng càng học càng thấy tương lai của bột ngô. Sau hai tuần lên kế hoạch, cô bỏ chồng con lên thành phố, về quê ngoại cách đó 100 cây số.
Minh Hồng và chị gái đã liên hệ với họ để nhập máy móc từ nước ngoài về, xây dựng nhà xưởng, lên kế hoạch trồng ngô, hoàn thiện các thủ tục pháp lý … Trong vụ ngô hè thu năm ngoái, chị đã kêu gọi họ. Sản phẩm được trồng bằng giống ngô địa phương thay vì biến đổi gen và sử dụng phân trâu, bò, dê thay cho phân bón hóa học, không dùng thuốc diệt cỏ. Họ Hồng chủ yếu xây dựng nhà xưởng.
Hủ tiếu và bún là những món ăn quen thuộc đối với người Việt Nam. Gia đình chị Hồng thường làm bún. Ban đầu cô nghĩ cách làm bột ngô cũng tương tự nhưng khi bắt tay vào làm thì hoàn toàn khác.
Ở lứa đầu tiên, ngô không tạo ra xơ khi chín. Bản chất của ngô không dẻo như gạo mà chỉ bật ra. Chị Hồng cho rằng vấn đề nằm ở nguyên liệu bột nên cần nấu mẻ sau. Cô điều chỉnh lại máy và nhào bột, lần này thành phẩm là một khối đặc. Nhìn bắp ngô 40 kg thành phẩm không khác gì cục đá, ông Hoàng Văn Hòa, bố chị Hồng thở dài: “Ném chết trâu rồi”.
Nó dần dần được cải thiện, từ miếng lớn thành miếng nhỏ, và sau đó là đứt sợi. Cả ngày lẫn đêm, cả nhà dành công sức, những cuốn sổ ghi chép của Hồng đầy chi tiết theo từng đợt, không có dấu hiệu khả quan.
Đồng thời, tai nạn liên tiếp xảy ra. Có lần, anh Hòa đang hàn máy uốn dây điện, mu bàn tay đập vào thanh sắt, máu trào ra. Phụ huynh hốt hoảng đưa bố đi cấp cứu.
Minh Hồng còn chăm sóc bố và mẻ bột còn dang dở. Cô đã nhờ anh rể, người có kinh nghiệm về cơ khí để sửa chữa nó. Máy móc giống nhau, mối hàn giống nhau, chân tôi bị gãy. Lần này đổ máu nhiều hơn. “Tôi không thể ngủ được trong vài ngày đó. Tôi đã quá lo lắng gấp ba lần nếu điều gì đó nguy hiểm hơn xảy ra”, cô tâm sự.
Hồng quyết định vét bột, ngừng sản xuất vài tuần, để người thân được nghỉ ngơi, tự cho mình một cơ hội an ủi. Khi cha cô còn sức khỏe tốt, cô đã thuê thêm một vài công nhân để cùng nhau điều hành nhà máy. Tưởng chừng suôn sẻ, không ngờ mắt trái của anh Hề lại bị máy đập vào tay sau đó chừng hơn 1 tháng kể từ khi bật máy làm mì tự động, mắt sưng húp, nước mắt cứ thế tuôn ra. Lần này, anh phải nằm viện một tháng.
“Tôi thực sự suy sụp. Thật đau đớn khi nghĩ rằng vì mình mà người mình yêu thương cũng dấn thân vào con đường chông gai”, Hồng thẳng thắn chia sẻ.
Nhớ lại khoảng thời gian đó, ông Hệ cũng nhận ra tâm trạng của cô con gái lớn. Sau khi xảy ra tai nạn, Hồng xin bố mẹ dừng lại, anh Hòa động viên: “Con hãy chăm chỉ hoàn thành đợt này, chờ lứa ngô mới”.
Vào một đêm cuối mùa xuân năm 2021, Hong Liang đi ra ngoài kiểm tra một nồi bột, và nó có mùi giống như mùi hoa quả lên men. Cô ngạc nhiên là cô chưa bao giờ ăn bột như thế này bao giờ. Cô cuống cuồng gọi cho mẹ, muốn xem “Mũi của con có vấn đề gì không”.
Bà Nhung bốc một nắm bột, ghé sát mũi. Mùi hương ngọt ngào hấp dẫn khác hoàn toàn với mùi hương nồng nàn trước đây. Vui mừng khôn xiết, hai mẹ con ôm nhau nhảy múa.
Sự thay đổi lô bột này đánh dấu một bước ngoặt trong quá trình nghiên cứu và đưa công đoạn vào guồng. Kể từ đây, gia đình tiếp tục cải tiến sợi mì và màu sắc. Vào tháng 7, sau hơn trăm lần thử nghiệm thất bại trong năm qua, sau khi bỏ đi 5 tấn ngô, sợi mỳ do gia đình chị Hồng làm ra đã mềm, dẻo và vẫn giữ được hương vị của ngô.
Sản phẩm chính thức ra mắt vào ngày 8/8. Giá một kg bột bắp là 258.000 đồng, đắt hơn nhiều so với hủ tiếu nhưng vẫn hút thực khách ăn khỏe, đặc biệt là những người muốn giảm cân.
Ông Lai Wentong, chủ tịch xã Guiyetang, huyện Hulong, chia sẻ, một số thanh niên trong xã về quê làm ăn nhưng họ thường chỉ tập trung vào việc lập trang trại. Minh Hồng là HTX duy nhất thành lập được HTX lớn, sẽ giúp giải quyết việc làm cho người dân và tiêu thụ nông sản trong tương lai.
Nếu hai vụ đầu chỉ có vài gia đình, thì từ vụ này, chị sẽ lao động với hàng chục gia đình trồng ngô trong thung lũng. Ngô trồng tự nhiên nên sản lượng không cao như trước, nhưng Hongbuy lại cao hơn thị trường nên bà con rất phấn khởi.
Kể từ khi sản phẩm được giới thiệu ra thị trường, hầu như ngày nào Hồng cũng nhận được phản hồi từ phía khách hàng. Tuần trước, một khách hàng ở Hà Nội đã cảm ơn cô ấy vì đã “tạo ra những sản phẩm tuyệt vời bằng những thứ cổ điển”. Những người khách nói rằng món bánh ngô của chị Hồng gợi cho họ nhớ lại những năm tháng đói khổ, bát cơm ở nhà cạn mà bát cơm đầy ngô.
Vị khách cho biết: “Mỗi lần ăn mì, tôi lại thấy những thứ cổ xưa đó sống lại. Cảm giác nó mang lại không chỉ là động lực cho hiện tại mà còn khiến tôi cảm thấy thanh thản”.
Pan Yang
.